Cd&v-Kamerleden Servais Verherstraeten en Jan Briers hebben een voorstel van bijzondere wet ingediend om de benoemingsvoorwaarden voor de rechters in het Grondwettelijk Hof te hervormen. In het voorstel van cd&v staat dat voortaan alle rechters jurist moeten zijn, moet niet langer de helft van de rechters oud-politicus zijn, kunnen voortaan ook advocaten rechter in het Grondwettelijk Hof worden, worden de taalvereisten aangescherpt en de quota met betrekking tot het aantal vrouwelijke rechters eerlijk verdeeld over de taalgroepen.
Het Grondwettelijk Hof bestaat uit twaalf rechters, zes Nederlandstaligen en zes Franstaligen. De helft van de rechters hebben een juridische achtergrond, de andere helft zijn oud-politici. Het Hof ziet toe op de naleving van onder meer het gelijkheidsbeginsel, het beginsel van niet-discriminatie en het Hof toetst wetskrachtige normen aan de bepalingen van titel II van de Grondwet.
Alle rechters voortaan jurist
In het voorstel van cd&v staat dat voortaan van alle kandidaat-rechters verwacht wordt dat ze beschikken over een diploma van doctor, licentiaat of master in de rechten. Tot op heden is die voorwaarde er niet voor de oud-politici die in het Hof zetelen. “Rechters in het Grondwettelijk Hof moeten in staat zijn om zelf complexe juridische redeneringen te maken. Het kan niet zo zijn dat zij daarvoor afhankelijk zijn van hun referendarissen”, verduidelijkt Verherstraeten.
Ten tweede moet Het Grondwettelijk Hof niet langer voor de helft uit oud-politici bestaan. In het voorstel moet per taalgroep nog slechts minimaal één derde en ten hoogste de helft van de rechters gewezen politicus zijn. “We blijven ervan overtuigd dat de aanwezigheid van oud-politici een meerwaarde is voor de rechtspraak van het Hof. Ze brengen een maatschappelijke reflex bij die de legitimiteit van het Hof versterkt. De strikte pariteit laten we echter los”.
Een oud-politicus kan zich slechts kandidaat-rechter stellen met minimaal vijf jaar parlementaire ervaring. Dat wordt verhoogd tot minimaal acht jaar. Daartegenover staat dat de ervaring die een persoon heeft als lid van de federale regering of van de deelstaatregeringen voortaan als aan parlementaire ervaring gelijkgestelde ervaring zal kunnen worden meegeteld.
Ook advocaten als rechter
Voor de helft van de rechters die professioneel jurist moeten zijn komen vandaag slechts een beperkt aantal personen in aanmerking. De bedoeling van de wetgever was om het ambt van rechter in het Grondwettelijk Hof voor te behouden aan specialisten in het grondwettelijk en administratief recht en in de wetsconflicten. Advocaten komen daardoor vandaag niet in aanmerking, terwijl ook zij volgens cd&v over dergelijke ervaring (kunnen) beschikken. “Daarom komen in het voorstel advocaten die dat beroep ten minste twintig jaar als voornaamste activiteit hebben uitgeoefend en over een aantoonbare deskundigheid beschikken op het vlak van het publiekrecht voortaan ook in aanmerking”, legt Servais Verherstraeten uit.
Vereisten talenkennis aangescherpt
Voor de rechters in het Grondwettelijk Hof zijn er vandaag geen vereisten met betrekking tot kennis van de tweede landstaal (maar wel voor de referendarissen). “Gelet op de specifieke institutionele opdrachten van het Hof, is dit niet langer te rechtvaardigen”, aldus Verherstraeten. “We trekken de voorwaarde voor de referendarissen daarom door naar de rechters. Voortaan zullen ook de kandidaat-rechters dus een bewijs van kennis van de tweede landstaal moeten leveren voor een examencommissie van het Selectiebureau van de Federale Overheid.” Ook de bestaande regel dat één rechter-jurist een bewijs moet leveren van een voldoende kennis van het Duits wordt aangescherpt: dat bewijs zal enkel kunnen worden afgeleverd voor een examencommissie van het Selectiebureau van de Federale Overheid.
Aandeel vrouwelijke rechters
De bijzondere wet op het Grondwettelijk Hof bepaalt vandaag reeds dat ten minste een derde van de rechters in het Hof van het andere geslacht dient te zijn. “We stellen echter vast dat het tot nog toe voornamelijk de Nederlandstalige taalrol was die deze vereiste invulde. “Er kan echter niet gesproken worden over een evenwichtige verdeling als die slechts geldt voor één van beide taalgroepen. Daarom wordt de een-derde-regel voortaan vereist per taalgroep, en dus niet langer voor het Hof in zijn geheel”.
Hoorzittingen
Tot slot moeten in het voorstel kandidaat-rechters voortaan verplicht gehoord worden door de Kamer of de Senaat. Deze praktijk is ook in vele buurlanden gebruikelijk. “Door dit principe wettelijk te verankeren vergroten we de democratische legitimiteit van het Hof”, besluit Verherstraeten.
CD&V-Kamerfractieleider Servais Verherstraeten wil dat de regering de sluiting van de gevangenis van Hoogstraten herbekijkt. De beslissing om die te sluiten in de huidige context van overbevolking is een vergissing, zegt hij.
CD&V wil de bouw van kerncentrales van de vierde generatie mogelijk maken. Kamerleden Leen Dierick en Servais Verherstraeten dienden hierover een wetsvoorstel in.
De Kamercommissie Financiën heeft het wetsontwerp diverse fiscale bepalingen goedgekeurd. Dit ontwerp bevat een aftrekverbod voor minnelijke schikkingen, gebaseerd op een voorstel van CD&V-Kamerleden Servais Verherstraeten en Steven Matheï.